Saltatu nabigazioa

Materialen propietateak

Orientazio didaktikoak dituzten fitxak

Atal honetan, materialen propietateak aztertu ditugu, hiru ikerketa-erronkarekin.  Hona hemen erronka bakoitzaren fitxa:

Zer material da egokiena espazio-ontzi bat eraikitzeko?

Plastikoa, eguneroko materiala

GAIA: Materia eta bere propietateak. Materiaren ezaugarri orokorrak. Propietate bereizgarriak

DENBORA-BANAKETA: 2 saio

ATARIKOAK: Behin azalduta materia zer den eta materiak propietate orokorrak dituela (masa, bolumena eta tenperatura) eta propietate bereizgarriak (dentsitatea, gogortasuna eta abar).

TESTUINGURUA: Gaurkotasuneko gai bat aukeratu da: plastikoen gehiegizko erabilera. Baina erronka honetan, bere propietateak direla-eta, material gisa duen erabilgarritasunean zentratzen gara, kimikari eta bere balioari buruzko ikuspuntu kritiko bat eskainiz. Ondorengo erronka batean, plastikoaren kontsumoa eta birziklatzearen gaia jorratzen da.

ERRONKA: Plastikoek sistema material gisa dituzten propietateak ikertzen dira; alegia, gizartearentzako erabilgarri izatea eta hedapen handia edukitzea

ARIKETA: Talde bakoitzak laborategiko txostena eta ondorio arrazoituak azalduko ditu

EBALUAZIOA: Txostena eta laborategiko lana kalifikatuko dira


EDUKIAK:

  • Metodologia zientifikoa aplikatzeko irizpideak eta jarraibideak
  • Lan zientifikoaren berezko balioak eta jarrerak bultzatzen dituzten estrategiak
  • Fisika eta Kimikako laborategiko oinarrizko materiala erabiltzeko prozedurak.
  • Portaera-, lan- eta segurtasun-arauak laborategian.
  • Materiaren ezaugarri orokorrak. Propietate bereizgarriak
  • Magnitude fisikoak eta haien neurriak: Masa, bolumena, dentsitatea, eroankortasun termikoa eta erresistentzia.
  • Plastikoa, eguneroko bizitzan interesgarri den materiala: erabilera eta propietateak.  Materialen kaltegabetasuna, iraunkortasuna, berriztagarritasuna eta birziklapena.

KONPETENTZIAK: 

ZIENTZIARAKO KONPETENZIA  Jarduerak
Zientziaren oinarrizko kontzeptuak mundu naturaleko sistemekin erlazionatu 1,2,3,4
Sistema eta fenomeno naturalak deskribatu, azaldu eta aurreikusi 1,2,3,4
Ezaugarri zientifikoak dituzten arazoak identifikatu eta haiei buruzko ikerketa txikiak egin 1,2,3,4
Erabakiak hartu erantzukizunez, autonomiaz eta izpiritu kritikoz 4
BESTELAKO KONPETENTZIAK

Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia

Elkarbizitzarako konpetentzia

Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia

Ikasten ikasteko konpetentzia

Gizarterako eta herritartasunerako konpetentzia

1,2,3,4

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK:

  • Gidoi baten laguntzaz, laborategiko ikerketak planifikatu eta egiten ditu, lan zientifikoaren berezko metodologia eta estrategiak aplikatuz: zientifikoki iker daitezkeen arazoak identifikatzen ditu, hipotesiak egiten ditu, datu esperimentalak bildu, antolatu eta interpretatzen ditu, eta azalpen arrazoituak ematen ditu hipotesia berresteko edo ezesteko.

  • Txostenak egiten ditu, laburpen gisa, behaketetatik edo esperientzietatik ondorioak ateratzeko, eta ikerketaren emaitzak jakinarazten ditu, hiztegi zientifikoa behar bezala erabiliz, bere mailarako egokia den hiztegi zientifikoa behar bezala erabilita eta testuinguru jakin batean adierazita.

  • Naturaren fenomenoak ezagutzeko jakin-mina eta interesa erakusten ditu.

  • Lan pertsonalean ahalegina eta autonomia erakusten ditu, eta jarrera aktiboa eta arduratsua du zereginetan.

  • Talde-lanaren aldeko jarrera adierazten du, zereginetan lankidetza eta parte-hartze arduratsuko jarrerekin.

  • Sormen handia erakusten du planteatutako galderei erantzunak bilatzerakoan.

  • Laborategiko oinarrizko materiala hautatu eta kategorizatzen du, eta behar bezala erabiltzen. 

  • Laborategiko oinarrizko segurtasun-arauak ezagutu eta errespetatzen ditu, eta erabilitako tresnak eta materiala zaintzen ditu.

  • Materiaren propietate orokorrak eta propietate espezifikoak bereizten ditu, eta propietate espezifikoak erabiltzen ditu substantzien ezaugarriak azaltzeko.

  • Nazioarteko Unitate Sisteman egindako neurketak adierazten ditu.

  • Gure inguruneko materialen propietateak eta haiez egiten diren erabilerak erlazionatzen ditu.

  • Solido baten bolumena, masa eta dentsitatea zehazten ditu.

  • Esperimentu bidez, materialen eroankortasun elektrikoari eta beroaren eroankortasunari buruzko datuak lortzen ditu.

Zeregina ebaluatzeko balioespen-eskala hauek ditugu:

Plastikoz inguratuta

GAIA: Materia eta bere propietateak. Materiaren ezaugarri orokorrak. Propietate bereizgarriak 

DENBORA-BANAKETA: 6 saio

ATARIKOAK: Materia zer den azaldu ondoren, eta materia horrek propietate orokorrak (masa, bolumena, tenperatura) eta propietate bereizgarriak (dentsitatea, gogortasuna, etab.) dituela azaldu ondoren, komeni da aurreko erronka egin izana, plastikoak materia gisa dituen propietateei buruzkoa

TESTUINGURUA: Gaur egungo testuingurua aukeratu da: plastikoen kutsadura eta plastikoaren kontsumo-, erabilera- eta birziklapen-alternatibak

ERRONKA: Lehenik eta behin, plastikoen birziklatze-kodeak ikertzen dira, eta, ondoren, mikroplastikoak ikusten dira laborategian. Ondoren, kutsaduraren gaia jorratzen da, eta irtenbide posibleak proposatu

ARIKETA: Talde bakoitzak laborategian egindako ikerketen txosten eta ondorio arrazoituak aurkeztuko ditu laborategian, eta poster bat proposatutako gaien analisiarekin. Gainera, ikasle bakoitzak banakako lan bat egingo du, nork bere etxean ikertuz.

EDUKIAK:

  • Metodologia zientifikoa aplikatzeko irizpideak eta jarraibideak
  • Lan zientifikoaren berezko balioak eta jarrerak bultzatzen dituzten estrategiak
  • Jarduera zientifikoan lanean ari diren pertsonen ikuspegi estereotipatua gainditzeko estrategiak
  • Baliabideen aurrean jarrera arduratsuak garatzeko eta eguneroko bizitzan ingurumena hobetzeko estrategiak
  • Fisika eta Kimikako laborategiko oinarrizko materiala erabiltzeko prozedurak.
  • Portaera-, lan- eta segurtasun-arauak laborategian.
  • Plastikoa, eguneroko bizitzan interesgarri den materiala: erabilera eta propietateak.  Materialen kaltegabetasuna, iraunkortasuna, berriztagarritasuna eta birziklapena.
  • Nahasteak banantzeko metodo errazak.
  • Kutsadura, birziklatzea eta plastikoaren alternatibak.

KONPETENTZIAK: 

ZIENTZIARAKO KONPETENZIA  Jarduerak
Zientziaren oinarrizko kontzeptuak mundu naturaleko sistemekin erlazionatu 1,2,3,4
Sistema eta fenomeno naturalak deskribatu, azaldu eta aurreikusi 1,2,3,4
Ezaugarri zientifikoak dituzten arazoak identifikatu eta haiei buruzko ikerketa txikiak egin 1,2,3,4
Erabakiak hartu erantzukizunez, autonomiaz eta izpiritu kritikoz 3,4
BESTELAKO KONPETENTZIAK

Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia

Elkarbizitzarako konpetentzia

Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia

Ikasten ikasteko konpetentzia

Gizarterako eta herritartasunerako konpetentzia

1,2,3,4

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK:

  • Gidoi baten laguntzaz, laborategiko ikerketak planifikatu eta egiten ditu, lan zientifikoaren berezko metodologia eta estrategiak aplikatuz: zientifikoki iker daitezkeen arazoak identifikatzen ditu, hipotesiak egiten ditu, datu esperimentalak bildu, antolatu eta interpretatzen ditu, eta azalpen arrazoituak ematen ditu hipotesia berresteko edo ezesteko.
  • Txostenak egiten ditu, laburpen gisa, behaketetatik edo esperientzietatik ondorioak ateratzeko, eta ikerketaren emaitzak jakinarazten ditu, hiztegi zientifikoa behar bezala erabiliz, bere mailarako egokia den hiztegi zientifikoa behar bezala erabilita eta testuinguru jakin batean adierazita.
  • Naturaren fenomenoak ezagutzeko jakin-mina eta interesa erakusten ditu.
  • Lan pertsonalean ahalegina eta autonomia erakusten ditu, eta jarrera aktiboa eta arduratsua izaten du zereginetan.
  • Talde-lanaren aldeko jarrera adierazten du, zereginetan lankidetza eta parte-hartze arduratsuko jarrerekin.
  • Sormen handia erakusten du planteatutako galderei erantzunak bilatzerakoan.
  • Laborategiko oinarrizko materiala hautatu eta kategorizatzen du, eta behar bezala erabiltzen.
  • Laborategiko oinarrizko segurtasun-arauak ezagutu eta errespetatzen ditu, eta erabilitako tresnak eta materiala zaintzen ditu.
  • Ingurumenaren arloko testuinguru pertsonal eta sozialetan zientziak egiten dituen ekarpenak aztertzen ditu modu kritikoan.
  • Nahaste batzuk banatzen ditu, metodo errazak baliatuta
  • Erabaki pertsonalak hartzen ditu, ikasitakoan oinarrituta.