Natur zientziak. DBH 1.
Izaki bizidunen bost erreinuak
Zuhaitzeko puntua: Lurra eta izaki bizidunak / Izaki bizidunen sailkapena / Taxonomia: sarrera. Bost erreinuak. Enbor nagusiak. Birusak, bakterioak eta organismo zelulabakar eukariotikoak.
  Metodologiarako iradokizunak Baliabideak eta jarduerak
HELBURU KONTZEPTUALA

Flash bidezko animazio honek bost erreinuetako izaki bizidunen adibideak ematen ditu.

HELBURU PEDAGOGIKOA

“Izaki bizidunak” baliabideari nahiz ikasgai-planeko jarduerei esker, izaki bizidunak sailkatzeko bost erreinuak zein diren jakingo dugu, baita horien oinarrizko ezaugarriak ezagutu ere: zelula motak, zelulen antolaketa eta zelula-elikadura.

ALDERDI INTERESGARRIAK
Baliabidea ikusi aurretik:
  • Ikasleei azaltzea sailkatzea zer den (elementuak multzotan biltzea, hautatutako irizpidearen arabera).
  • Ikasleei ikusaraztea, izaki bizidunen kopurua handia dela-eta, nahitaezkoa dela horiek sailkatzeko metodoren bat erabiltzea.
  • Izaki bizidunak sailkatzea –antzinatik egiten da– lan gogorra dela aipatzea, aurkikuntza berriek sailkapen hori alda baitezakete.

Baliabidea ikusi bitartean:

  • 1. pantaila. Izaki bizidunen dibertsitatea azpimarratzea, alderdi hauei dagokienez: tamaina, kanpoko forma, anatomia, bizi-funtzioak, ekosistemak, bizi-formak, etab.
  • 1. pantaila. Izaki bizidunen bost erreinuak banan-banan aipatzea.
  • 1. pantaila (leiho guztiak). Kontzeptu hauek berrikustea: zelulabakarra, zelulanitza, autotrofoa, heterotrofoa, prokariotikoa eta eukariotikoa.
  • 1. pantaila. Talde bakoitzeko izakiak definitzen dituzten ezaugarriak zehaztea, baita gainerako erreinuetatik ezberdintzen dituzten ezaugarriak ere.

Baliabidea ikusi ondoren:

  • Izaki bizidunen arteko ezberdintasunak eta antzekotasunak ez direla beti bistakoak izaten aipatzea; izan ere, askotan, metodo sofistikatuak eta gailu zientifikoak erabili behar izaten dira horiek aurkitzeko. Adibidez, onddoak denbora luzez landareen erreinuan sailkatu ziren, baina, gero, horien zelularen egitura eta elikadura direla-eta, beste erreinu batean sailkatu behar izan ziren.
LAN EGITEKO MODUA
Banaka, bost erreinuetako bakoitza definitzen duten oinarrizko ezaugarriak berrikusteko.
ORIENTABIDEAK
  • Eskatu ikasleei bilatzaile bat erabiltzeko (esaterako, http://www.google.com) eta izaki bizidunen argazkien fitxategi bat egiteko. Jarraian, organismo horiek taldetan sailkatzeko irizpideak asmatu beharko dituzte ikasleek. Azkenik, ezarritako irizpideak azaldu beharko dizkie ikasle bakoitzak gainerako ikasleei. Ikasleek baliozkotasun zientifiko gehien duten irizpideak nabarmendu beharko dituzte.
JARDUEREKIKO LOTURA
  • 1. jardueraren bidez (“Bost erreinuak”), izaki bizidunak bost erreinutan sailkatzeari buruzko kontzeptuak berrikusiko dituzte ikasleek.
  • 2. jardueraren bidez (“Izaki bizidunen sailkapena”), izaki bizidunak sailkatzeko eta izendatzeko moduari buruz dituzten ezagutzak sendotuko dituzte.
  • 3. jardueraren bidez (“Sailkapen hierarkikoa”), izaki bizidunak hierarkikoki sailkatzeko moduari buruzko ezagutzak zabalduko dituzte ikasleek, baita bereiz daitezkeen taxonomia kategoriei buruzkoak ere.
  • 4. jardueraren bidez (“Monerak, protoktistak eta onddoak”), izaki bizidunak erreinuen arabera sailkatzeko gai diren egiaztatuko dute ikasleek.
© Santillana en Red 2004