Proposamena: Adieraz dezagun informazioa

Gauza bera al dira datu asko izatea eta informazioa izatea?
Askotan, zenbaki asko eta asko lor ditzakegu, baina ez dugu ondorio bat ateratzea lortzen.
Saio honetan, paperean zein Interneten argitaratutako komunikabideetako estatistika-grafikoak jaso, behatu eta aztertuko ditugu.
Ikus dezagun informazioa grafikoki nola adierazten den eta zein diren grafiko ohikoenak.

   
• Grafikoaren kontzeptua problema-egoera baten bidez lantzea.
• Elementu elkarreragile bat erabiltzea estatistika-grafikoak sortzeko.
• Aurkitutako grafikoak aztertzea.
• Ikaskideei, grafikoak aztertuz, erantzun ditzaketen galderak egitea.

Baliabide orokorrak

• Gaiaren aurkezpena: Datuak antolatzen.
• Barra-grafikoak sortzeko jarduera elkarreragilea.

   
• Gaiaren sarrera: Estatistika I
• Datuak antolatzen aurkezpena talde handian ikustea.
• Informazioa adieraztea jarduera elkarreragilea erabiltzea.
• Egunkariek eta beste komunikabide batzuek argitaratutako grafikoak aztertzea.

Lehen hamabost minutuak "Datuak antolatzen" aurkezpena ikusteko erabiltzea proposatzen dizugu, grafikoa eta informazioa adierazteko modua ulertzeko sarrera gisa.
Ondoren, "Informazioa adieraztea" jarduera elkarreragilea erabili, zenbait agindu eman ostean, ikasleak gai izan daitezen datuak antolatzeko.
Azkenik, bilatu grafikoak egunkarietan, aldizkarietan edo Interneten (baliabideen artean zenbait lotura interesgarri dituzu) eta bilatu grafiko bidez erantzun daitezkeen galderak, ikasleei egiteko: Zer herrialdetan gastatzen dute pertsonako diru gutxien argiteria publikoan?, Zein dira ebaluaziorako erabilitako datak?, planetako zer gunetan izaten dira intentsitate handieneko lurrikarak?, etab.
Amaitzeko, ikasleek grafikoak web-orrietan bilatuko dituzte (hobe Baliabideak atalean gomendatutako guneak erabiltzea), beren kideei idatziz galdera egin eta erantzunak trukatuko dituzte. Galdera onenak aukeratu eta talde osoak erantzutea proposa dezakezu.

Baliabide orokorrak

• Estatistika I: Zer da estatistika?
• Interneten grafikoak aurkitzeko hainbat helbide.
• Hainbat grafiko mota erakusten dituen aurkezpena.
• Informazioa Interneten bilatzeko tutorialtxoa.
• Informazioa adieraztea jarduera interaktiboa.

Material osagarria

• Informazioa eskuratzeko loturen zerrenda.

Ikas dezagun galdeketa bat egiten: ikasgelan eginiko galdera batzuei erantzungo diegu eta emaitzak arbelean grafikoki adierazita ikusiko ditugu. Ondoren, galdera egokienak zein diren pentsatuko dugu informazio hori grafiko bidez adierazteko, eta galdeketa egingo dugu.
 

• Galdeketa bat egitea.
• Datuak jasotzeko taula egitea.

Galdeketa talde handian egitea eta lana, berriz, talde txikian, ikasgelatik kanpo egingo diren galdeketak diseinatzeko.

Egin gaiaren sarrera Estatistika I aurkezpena erabiliz. Bertan, haur bakoitzak dituen anai-arreben kopuruari buruzko maiztasun-taula egiteko eskatzen zaie ikasleei. Horretarako, maiztasun-taula egiteko eta aurkezpena ikusteko, kalkulu-orria duzu.

Ondoren, ikasleekin batera, hausnartu daturen bat lortzeko moduari buruz; adibidez, ikastetxeko haurren batez besteko adina. Zein izango litzateke biztanleria? Nolako lagina behar da? Erabili Maiztasun-taula fitxategia mailako haurren adinaren datuak jasotzeko eta emaitzak grafiko baten ikusteko.

Ondoren, ikasgela talde txikitan banatuko dugu eta bakoitzak galdeketa bat planifikatuko du galdera-kopuru mugatu batekin. Adibidez: zenbat maskota duzu etxean? Zenbat ordu pasatzen duzu egunean telebistari begira?

Lehen entseguan, ikasgelako zenbait kideri egingo dizkiote galderak eta maiztasun-taula sortuko dute.
Gero, aipatu galdeketa ikasgelako beste kide batzuei pasako diete eta baita ikastetxeko beste haur batzuei ere, edo, hala erabakiz gero, familiartekoei edo ezagunei. Zenbat eta datu gehiago izan, hobeto.
 

Eginiko galdeketak (galdera-kopurua, hiztegi egokia...) eta maiztasun-taulak baloratzea.
 

Baliabide orokorrak

• Galdeketa bat egiteko galdera-moten aurkezpena.
• Estatistikari buruzko lehen kontzeptuak: biztanleria, lagina eta maiztasun-taula.
• Maiztasun-taula (anai-arrebak)
• Maiztasun-taula (adinak)
• Ebaluazio kualitatibo eta kuantitatiborako orientabideak.

Material osagarria

• Lotura: Datuak antolatzea eta haien erregistro grafikoa.
• Lantaldeak sortzeko taula.
• Bideo-tutoriala: Kalkulu-orri bat sortu, editatu eta gordetzea Calc-en.

Barra- eta zirkulu-grafikoak egingo ditugu aurreko saioan jasotako informazioarekin.

Bi grafiko motak konparatuko ditugu eta bakoitzaren egokitasuna aztertuko dugu.
 

   
• Barra-grafiko bat sortzea aurreko saioan lortutako datuekin.
• Zirkulu-grafiko bat sortzea aurreko saioan lortutako datuekin.
• Bi grafiko motak aztertu eta konparatzea.

• Ordenagailua
• Inprimagailua (aukerakoa)

Baliabide orokorrak

• Grafiko- eta sektore-grafikoak sortzeari buruzko bideo-tutorialak.

Azalpenak talde handian eta lana talde txikian. Proposatzen dizugu azalpenak emateko 30 minutu eta talde txikietan lan egiteko beste 30 minutu erabiltzea.

Egin gaiaren sarrera Estatistika II aurkezpena erabiliz. Bertan, batez bestekoari, modari eta medianari buruz hitz egiten da.

Ondoren, arbel digitalaren bidez, kalkulu-orrian barra-grafiko bat nola egiten den erakutsi, asmatutako datuak erabiliz. Ikasleek zalantzak eta galderak egiteko unea dute.

Ondoren, egin zirkulu- edo sektore-grafiko bat eta konparatu. Noiz komeni da grafiko bat edo bestea erabiltzea?

Ondoren, ikasleek, banaka edo binaka, mota bakoitzeko grafiko bat egingo dute aurreko saioan jasotako materiala erabiliz.

Egin landutakoaren bateratze-lana, zenbait grafiko beren maiztasun-taulekin erakutsiz eta galderen bidez denon artean aztertuz. Galderak hauek bezalakoak izan daitezke: Zein da balio handiena? Zein da balio txikiena? Zein da batez bestekoa? Etab.
 

Baloratu banakako edo binakako lana eta begiratu nola egin den grafikoa.
 

Baliabide orokorrak

• Tutorialtxoa: Nola egin barra-grafiko bat
• Tutorialtxoa: Nola egin sektore-grafiko bat
• Estatistika II: Batez bestekoa, moda eta mediana.
• Ebaluazioa kualitatiboki eta kuantitatiboki ebaluatzeko orientabideak

Lerro- eta barra-grafikoak aztertuko ditugu eta ondoren, klimograma bat egingo dugu.
 

• Klimograma bat sortzea.
 

• Ordenagailua
• Inprimagailua (aukerakoa)
• Testu-prozesadorea

Baliabide orokorrak

• Lotura: Nola sortu klimograma bat.

Azalpenak talde handian eta lana talde txikian.

Lehen minutuetan egingo dugun lana azalduko dugu. Sortu asmatutako datuetan oinarritutako taula bat. Datuak batez besteko tenperaturei eta prezipitazioei buruzkoak izango dira. Ondoren, azaldu ikasleei nola sortzen den klimograma bat eta egin grafikoari buruzko galderak: Noiz egin zuen euri gehien? Noiz egin zuen bero gehien?

Ondoren, talde txikian, ikasleek, zure begiradapean, informazioa bilatuko dute meteorologiari buruzko web-orrietan edo Yahoo-ren erregistroetan.
Helburua da klimograma bat sortzea, on line topatu ditzaketen datu errealen arabera edo maiztasun-taula hipotetikoren baten arabera.

Amaitzeko, erakutsi arbelean, talderen batek erabilitako maiztasun-taula bat eta hainbat grafiko, eta gainerako taldeei adierazteko eskatu zein den datu-taula horri dagokion klimograma.

Baliabide orokorrak

• Ebaluazio kualitatibo eta kuantitatiborako orientabideak.
• Meteorologiari buruzko web-orriak.
• Yahoo-ren hilabeteko batez besteko tenperaturen erregistroa

Material osagarria

• Lantaldeak sortzeko taula.