Orientabideak

Orientabide metodologikoak.

1. jarduera. Poligonoen inguruko informazioaren bila (saio bat edo bi)

Ikasleak jardueran murgiltzearren, kometa gehienak poligonoz osaturik daudela azal diezaiekegu.

Poligonoen definizioa ematea da asmoa, eta haien elementuak eta sailkapena azaltzea. Hortaz, gida hau ezinbestekoa izango da. Gomendatzen da diapositiba-aurkezpena ikasleekin batera aztertzea eta galderak egitea, ikasleak edukiak ulertzen ari ote diren egiaztatzeko.

Ondoren, taula batean poligonoen elementuak adierazteko eskatuko zaie, baita eskema grafiko batean poligono mota guztiak adierazteko ere. Gero, ikasitakoaren laburpena egin beharko dute (3. eta 4. urratsak).

Taula bat eta eskema bat egiteko eskatuko zaie. Alabaina, ikasleak bikoteka jarri ostean, honako eredu hauek eman diezazkiekegu:

• Poligonoak: definizioa eta elementu bereizgarriak

• Poligonoen sailkapena

Hona hemen helburuak: ikasleek hitzez ondo adieraztea –hau da, geometria-hizkuntza egokiro erabiltzea–, eta norberaren eta besteen arrazoiketak balioestea eta ulertzea. Taula eta eskema egin aurretik, proposatu ikasleei Open Officeko testu-prozesadorearen tresnak erabiltzea.

2. jarduera. Laukiak eta triangeluak (saio bat)

Ikasleei aurkezpen pare bat jartzea proposatzen da. Haietan, eguneroko bizitzako zenbait iruditan, laukiak eta triangeluak ikusi ahal izango dituzte:

Ezinbestekoa da aurkezpenak ikasle guztiekin lantzea. Horri esker, ikasleek poligonoa ez den irudi bat poligonotzat hartzen badute, zuzendu ahal izango diegu; adibidez, alde kurbatuak dituzten eraikinak poligonoak direla esan dezakete.

Kometak diseinatzeko garaian, aztertutako poligono batzuk egiteko prozesuei buruzko ezagutzak izan beharko dituzte ikasleek. Irakatsi beharreko edukiak denbora-mugan sartzeko, triangeluak eta laukiak soilik erabiliko dira saio honetan.

Geogebra tresna erabiltzen hasi baino lehen, galdetu ea norbaitek haren berri duen. Norbaitek ezagutuko balu, aplikazioa ikaskideei azaltzera gonbidatuko dugu.

Geogebra software askea erabiliz (edo Google SketchUp, nahi izanez gero), triangelu angeluzuzenak nola egiten diren azal daiteke (eta batez ere, jarduera honetarako behar direnak: altura berdinekoak eta bat isoszelea). Ondoren, egindako irudiak erreproduzitzeko eskatuko zaie, eta inprimatzeko eta mozteko. Jarraian, moztutako irudiekin laukiak osatzeko eta haien ingerada koadernoan marrazteko eskatuko zaie.

Lortutako laukien eta 1. saioan egindako eskema grafikoaren arteko loturak bilatu behar dituzte. Taldeek emaitzak elkarbanatzen badituzte, errazago egingo dute lana.

Triangeluei eta laukiei buruzko saio osagarri bat egin nahi bada, aurkezpenak ikusi eta gero ikasleei dokumentu hauek aurkeztea proposatzen da:

• Triangeluen sailkapena
• Laukien sailkapena

3. jarduera. Kometak egiten (saio bat)

Jarduera horretan, lauki itxurako kometa bat diseinatu behar dute ikasleek. Jarduera, berez, ez da zaila izango, ikasle bakoitzak baitaki programaren oinarrizko tresnak erabiltzen.
neurtzekoeskatuko zaie. Halaber, kometaren aldeak ere neurtzeko eskatuko zaie, bai eta diagonalak egiteko eta neurtzeko ere. Ondoren, loturak bilatu beharko dituzte lortutako datuen eta 1. jardueran azaldutako ezaugarrien artean.
Jarduerak hau du helburu: ikasleek triangeluei eta laukiei buruzko ezaugarri batzuk ikastea; besteak beste, barne-angeluen arteko batura, diagonal berdinak, diagonal elkarzutak, etab. Emaitzak alderatu eta adostu egingo dira. Neurketa- edo hurbilketa-akatsak egiten badituzte, haiek aztertu eta beharrezko azalpenak emango dira.

Kometa-lehiaketari dagokionez, irakasleak erabaki beharko du (edo ikastetxeak) egin daitekeen edo hura egiteko egokia den.

Amaieran, garrantzitsua izango da ikasleek beren kometak erakustea, besteei beren lana ezagutarazteko. Esate baterako, kometen argazkiak jar daitezke ikasgelaren edo ikastetxearen web-orrian, wikian edo blogean. Ikasgelako txoko batean ere jar daitezke, edo gurasoei posta elektronikoz bidali.

Orientabideak

Baliabideak

Hauek dira lan egiteko erabiliko dituzun IKT baliabideak:

Testu-prozesadorea	Writer. OpenOffice.org aplikazio sortako testu-prozesadorea, plataforma anitzetarakoa: http://eu.openoffice.org/ 31. Fitxa: Testu-prozesadorea. Artxiboa behera kargatu Google docs. Web-ean oinarritutako programa, dokumentuak on line sortu eta lankidetzan partekatzeko aukera duena: > Dokumentuan on line egiteko programa, talde-lanean aritzeko aukera ematen duena: http://docs.google.com/
Bestelako aplikazioak	Geogebra. Matematikako software librea: http://www.geogebra.org Tresna bereziak. Tuxmath + Scratch + Gcompris + Tuxtipyng, GeoGebra. Tutoriala . Google Sketchup. Inguru arkitektonikoetarako 3D diseinuak eta modeloak egiteko programa informatikoa, ingeniaritza , bideojokoak edo filmak. Programa hori Googlek garatu eta argitaratua da: > 3Dko diseinuak eta modelaketak egiteko programa informatikoa, arkitektura-inguruneetan, ingeniaritza zibilean, bideojokoetan eta filmetan erabiltzen dena: http://sketchup.google.com/ Grafiko-antolatzaileak. Sketchup tailerra
Web errefentzi gomendagarriak	Kometak egiteari buruzko bideoa: http://www.youtube.com/watch#!v=qafwyL4rv0w&feature=related Kometak diseinatzeari eta egiteari buruzko txostena. Zer da poligonoa? Elementuak eta sailkapena: Poligonoei buruzko Wikipediako artikulura jotzeko esteka.Interneten sortutako entziklopedia librea eta doakoa da Wikipedia, erabiltzaileen artean osatzen dena. http://es.wikipedia.org/wiki/Pol%C3%ADgono Matematikako apunteei eta ariketei buruzko webgunea, sarbide librekoa (kasu honetan, poligonoei buruzkoa), Juan Carlos Fernández Gordillo irakaslearena. http://www.vitutor.com/geo/eso/s_1.html Poligonoei buruzko testu-dokumentua, Argentinar Errepublikako Hezkuntza Ministerioaren “Encuentro” telebista irekiko programako baliabide multzokoa. “Encuentro” programak telebista eta IKTak lotzen ditu. http://www.encuentro.gov.ar/Gallery/2336.pdf Geometriaren inguruko dokumentua, Elsa Carolina Suria irakasleak garatua eta Monografías.com-en ostatatua. Monografías.com proiektua ekimen irekia da, eta hau du xede: kultura-ezagutza aberatsa modu errazean argitaratzea eta eskuratzea. http://www.monografias.com/trabajos16/elementos-geometria/elementos-geometria.shtml Zientziari eta hainbat gairi buruzko on line praktikak, matematikaren arlokoak batez ere, mundu osoko irakasleei modu irekian eskainiak. http://www.thatquiz.org/es/ Zientzia Zehatzei eta Natura Zientziei buruzko webgune irekia. Hain zuzen ere, esteka honetan, poligonoei, haien sailkapenari eta elementuei buruzko informazioa dago. http://www.lapaginadejc.com.ar/Naturales/Matematica/Poligonos.htm Poligonoei eta haien sailkapenari buruzko dokumentua, Alberto Pérez irakasleak sortua (Andeetako Unibertsitatea, Venezuela). http://webdelprofesor.ula.ve/nucleotrujillo/alperez/teoria/cap_01a-conceptos_geometricos/04-poligono.htm Poligonoei buruzko bideoa (sailkapena, ezaugarriak eta propietateak), YouTubeko erabiltzaile batek sortua. http://www.youtube.com/watch?v=V8b1Ow6QH-A

Programazioa

IKT GAITASUN OROKORRAK ETA IKASMAILAKOAK*

* Lehen Hezkuntzako 5. mailako ikasleentzako “Eskola 2.0” proposamenaren IKT gaitasunerako itemak, eranskin honetatik hartuak: IKT gaitasunen mapa.

Bizitza osorako ikaskuntza

B1. Komunikatzea eta lankidetzan aritzea

• B1.1. Haien inguruarekiko gertuko arazo sinpleetarako irtenbideak identifikatu eta ebaluatzea, eta kontzeptuak argitzea ahalbidetzen duten lankidetzako IKT baliabideak erabiltzea

• B1.3. IKT baliabide espezifikoak erabiltzea kide eta irakasleekin lankidetzan aritzeko, taldean lan egiteko, modu kritikoan pentsatzeko eta arazoak konpontzeko

B2. Ingurune birtualetan moldatzea

• B2.1. Ingurune birtual bat maneiatzen hastea eta ingurune horietako oinarrizko eragiketak ikasteko gai izatea

B3. Informazioa kudeatu, sortu eta balioestea

• B3.1. Beren interesetarako IKT baliabide espezifikoak aukeratu eta erabiltzea

• B3.2. Irizpide heteronomoak aplikatzea informazio esanguratsua aukeratzeko

• B3.3. Webean oinarritutako informazioa bilatu, aukeratu eta sailkatzea, iturrien baliozkotasunari dagokionez kanpo-irizpideak erabiliz

• B3.5. Dagokion arloko oinarrizko prozedurak eta metodoak aplikatzea, heldu baten laguntzaz

B4. Sortzaileak izatea eta berritzea

• B4.2. Sormena, ikerketa eta berrikuntzaz baliatuz, beren produktuak (bideo-jokoak, aurkezpenak, gailuak) sortzea ahalbidetzen dieten IKT baliabideak erabiltzea, beren interesak betetzeko edo beste batzuek planteatutako arazoei irtenbidea emateko

B5. Mundu erreala ulertzea, arakatzea eta bertan moldatzea

• B5.1 Batez ere irudiak eta soinuak erabiliz eta heldu baten laguntzaz mundu errealeko gaiak arakatzea eta/edo benetako arazo txikiei heltzea ahalbidetzen duten IKT baliabideak erabiltzea

Trebetasun teknologikoa

T2. IKTak informazioa bilatu, aukeratu eta aztertzeko erabiltzea

• T2.1. Interneteko zerbitzuak erabiltzea (web-bilatzaileak eta beste hainbat) informazioa bilatzeko

• T2.2. Interneteko zerbitzuak eta beste estrategia batzuk erabiltzea informazioa aukeratu eta aztertzeko

T3. IKTak testu-informazioa prozesatzeko erabiltzea

• T3.1. Testu-prozesaketako oinarrizko eragiketak egitea (kopiatu eta itsastea; formatua, lerrokatzea eta orrikatzea zehaztea; irudiak txertatzea; tipografia eta tamaina aldatzea; dokumentuak artxibatu eta inprimatzea)

Herritartasun digitala

H2. Jabetza intelektuala balioestea

• H2.1. Erabiltzen den softwarearen lizentzia mota errespetatzea (GPL, jabea, creative commons, etab.)

• H2.2. Informazioa erabiltzeari buruzko arauak errespetatzea, batez ere bideoen, audioaren, abestien eta monografien jabetza intelektualari dagokionez

Programazioa

IKASKETA-HELBURUAK

• Poligonoaren esanahia ulertzea
• Poligonoaren elementuak zein diren jakitea
• Poligonoak bereiztea
• Poligonoak zenbait irizpideren arabera egitea
• Geometria-hizkuntza zehaztasunez erabiltzea

EDUKIAK

• Poligonoak: elementuak eta sailkapena (kontzeptuak)
• Poligonoak egitea (prozedurak)

Programazioa

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK

• Poligonoen kontzeptua ulertzen du
• Poligonoak sailkatzen ditu alde kopuruaren arabera
• Triangeluak eta laukiak sailkatzen ditu
• Ondo neurtzen ditu triangeluen eta laukien barne-angeluak
• Triangeluen eta laukien barne-angeluen batuketa egiten du
• Badaki poligonoen diagonalak zein diren eta egiten ditu
• Poligono baten diagonalak eta aldeak neurtzen ditu.
• Talde-lanean aritzen da
• Testu-prozesadorea eta haren zenbait tresna erabiltzen ditu
• Poligonoak egiten digu geometriako softwarea erabiliz
• Landutako edukien inguruko eztabaida egokietan hartzen du parte

Oinarriak

Zer da sekuentzia didaktiko bat eta zer eskaintzen digu?

Sekuentzia didaktiko bat (SD) jarduera-segida ordenatu bat da, ikasleak gaitasun kurrikularrak zein IKT gaitasunak beregana ditzan diseinatua. Sekuentzia didaktikoetako atalik esanguratsuena elkarren artean lotutako jardueren segida da, ikasle orok jarraitu beharko baitio ikasketa-prozesuan. Funtzio eta ezaugarri ezberdinak dituzten jarduerak lantzeko aukera eskaintzen digu, modu integratuan. Edukia aurkeztea, ulertzea, erabiltzea edo praktikatzea prozesuaren ezinbesteko osagaiak dira, eta elkarri lotutako edukien multzo esanguratsu baten inguruan lan egiteko aukera ematen dute.

Chaval Brasilen argazki bat, Flickr webgunean, CC lizentziapean.

Hainbat jarduera egin daitezke, proposatutako jarduera-segidari jarraituz, edo horietako batzuk aukeratu eta norberaren sekuentziara egokitu.

Jardueretan zehar sortutako planteamenduek garatu egin nahi dituzte Lehen Hezkuntzarako Oinarrizko Gaitasunak (hizkuntza-komunikaziorakoa, matematikarakoa, mundu fisikoaren ezagutza eta harekiko elkarrekintzarakoa, gizarte- eta hiritar-gaitasuna, ikasten ikastekoa, eta norberaren autonomia eta ekimenerakoa) eta IKT gaitasunak (Eskola 2.0 proposamenean txertatutako ikasleen IKT gaitasunen maparen arabera).

Jarduerak, orokorrean, 2.0 baliabide digitalen erabileran eta sareko lanean oinarritzen dira. Horrenbestez, egindako proposamenetan ikasleak animatuko dira hainbat sare sozialetan informazioa kudea eta argitara dezaten, lankidetzan ari daitezen, eta, eskuratutako informazioa baloratzean, jarrera kritikoa zein hausnarkorra gara dezaten. Aldi berean, gune birtualetan adostutako arauak ezagutzeko eta aintzat hartzeko aukera izango dute.

Oinarriak

Sekuentzia didaktikoen xedea eta egitura

Sekuentzia didaktikoen xedea da ikasleek eduki kurrikularrak ikastea eta gaitasun digitalak eskuratzea, IKTak ikasgelan aplikatzeko proposamen batetik abiatuta.

Ikasleek sekuentziako edukietan aurrera egingo dute etapaz etapa. Banaka egingo dute, baina taldeka egiteko jarduerak proposatuko zaizkie. Etapa bakoitzean adierazi egingo zaie zer egin behar duten eta zer baliabide erabili behar dituzten. Sekuentziek ikasleei eskaintzen dizkiete:

• Hiru jarduerako edo gehiagoko segida bat, eduki kurrikularrei heltzeko, Lehen Hezkuntzako 5. mailako ikasleei zuzendutako aginduekin
• Fitxategi erantsiak, jarduerak egiteko eta koebaluatzeko edo autoebaluatzeko
• Ikasleentzako tutorialak, erabiliko diren programei edo web 2.0 zerbitzuei buruzkoak
• Sekuentziako IKT baliabide guztiak biltzen dituen atal bat

Landuko den edukiaren arabera, hauek eskainiko dituzte:

• Jarduerak egiteko erabiliko diren webguneetara, animazioetara eta bideoetara estekak
• Ebazteko jarduera elkarreragileak

Sekuentziako irakasleentzako gidaren helburu nagusia da irakasleei laguntzea proposatutako ikasketa-segida planifikatzen eta praktikan jartzen. Premisa horiek kontuan hartuta, gidek irakasleei eskaintzen dizkiete:

• Proposamen didaktikoaren testuingurua.
• Orientabide didaktikoak, ADEren metodologia erabiliz sekuentzia didaktikoak lantzeko.
• Proposatutako jardueren erantzunak.
• Oinarrizko gaitasunak eta arloaren berariazko gaitasunak.
• IKT gaitasunak (Lehen Hezkuntzako 5. mailako ikasleentzako “Eskola 2.0” proposamenean ezarritakoak).
• Ikasketa-helburuak, edukiak eta ebakuazio-irizpideak.
• Proposamenean erabiliko diren materialak eta IKT baliabideak.
• Prestakuntza-eduki osagarriak, irakasleei sekuentzia didaktikoak garatzen laguntzeko (ADE, web 2.0 tresnak eta e-learning plataformak).

Oinarriak

Ebaluazioa

Ebaluazioak, burututako sekuentzien emaitzak aztertzeko tresna ez ezik, ikasketa-prozesua erregulatzekoa ere izan behar du. Horregatik, sekuentzia didaktikoan txertatuta egon behar du, prozesuan landuko diren jardueren parte izan. Jarduera horiek hausnarketa egiteko aukera eman behar diote ikasleari, egiten ari denaz, izan dituen zailtasunez, egin dituen akatsez, behar duen laguntzaz, eta hobetzeko eta aurrera egiteko bideez.

Ebaluazio hori hausnarketa-ariketa da, aurretiko ezagutzak prozesuan ikasten ari denarekin lotzeko aukera ematen duena. Akatsak abiapuntu gisa hartzen ditu, zailtasunez jabetzeko eta haiei aurre egiteko. Helburua ez da ikasleek zer ez dakiten jasotzea; jakitea baizik ezaguerak nola aplikatzen dituzten, informazioa nola lotzen duten, konponbideak bilatzeko trebetasunak nola aktibatzen dituzten... Ebaluazio horrek irizpide, adierazle eta ikasketa-helburu zehatzen multzo zabal bat izan behar du oinarrian, ez zenbakizko kalifikazio soil bat.

Gaitasunetan oinarritutako ebaluazioak lehenetsi egiten ditu ulertzea, aztertzea, lantzea, justifikatzea eta erantzunak argudiatzea, eta ez informazioa buruz ikastea eta errepikatzea.

Proposatutako jarduerak, nahiz azterketa-, koebaluazio- eta autoebaluazio-tresnak irakasleen erreferenteak dira, ikasleen ikasketa-prozesua nahiz haiek lortutako emaitzak baloratzeko.

Oinarriak

Materialaren aurkezpena eta deskarga

Sekuentzia didaktiko bakoitzak, ZIP fitxategi bat deskargatzeko atal bat dauka. Material deskargagarria.

Lotura hori aukeratzean ZIP fitxategi konprimitu bat deskargatzen da:

Gorde fitxategia botoian klik egingo dugu fitxategia gure ordenagailuan deskargatzeko. Behin ordenagailuan izanda, bi klik egingo ditugu fitxategiaren gainean, deskonprimitzeko programarekin ireki eta edukia ikusteko:

Landuko dugun materiala non gorde zehaztuko dugu eta karpetak bertara aterako.

Behin materiala deskonprimituta, karpeta zabaldu eta hiru karpeta ikusiko ditugu:

1. Sekuentziaren edukia: Ikasl_sekuentzia

2. Estiloarekin ikusteko behar diren artxiboak: Zz_programa

3. Imsmanifest.xml fitxategi bat, Moodle-ek edo antzeko plataforma batek prozesatzeko informazioa duena. Bertan, ikastaroaren edukiak zuzen azalduko zaizkio erabiltzaileari, dagokion balio pedagogikoa erantsita.

Oinarriak

Zer dago karpeta bakoitzean eta zertarako balio du?

Ikasl_sekuentzia

Sekuentzia guztiek dute Ikasl_sekuentzia izeneko karpeta bat.

• Sekuentzia ikusteko lehen urratsa “index” fitxategia zabaltzea da eta sekuentzia guztian zehar nabigatzea.
• Moduluen karpetan hizkuntza direktorio bat dago. Guk “eu” karpeta ikusiko dugu, bertan baitago euskarazko bertsioa.

• Karpeta barruan sekuentziaren .html fitxategi guztiak daude zenbakiz ordenatuta. Edozein eduki argitaratu nahi badugu, Dreamweaver (jabedun softwarea) edo Kompozer (software librea) erabil dezakegu.

• “01modulua_p.html” fitxategia inprimatzeko bertsioari dagokio.
• Materialen karpetan “img” karpeta nabarmentzen da, bertan baitaude sekuentziako irudi guztiak. Baten bat gehitu nahi bada, nahikoa da karpetan txertatzea eta dagokion html lotura egitea.
• Modu berean, materiala ere txerta daiteke deskargen (fitxategi konprimituak), .swf fitxategien (eskuliburu eta animazioak) eta inprimatzekoen karpetetan; bertan, materialaren .odt bertsioa dago, editatu eta .pdf formatura esportatu ahal izateko.

Zz_programa karpeta

Ondoren zz_programa karpetan sartuko gara, bertan baitaude sekuentzia ohiko estiloan bistaratzeko behar diren fitxategi guztiak.

Karpeta hori egituratik kanpo mugitzen badugu, materiala modu honetan ikusiko dugu:

Imsmanifest

“js” karpetak eta imsmanifest.xml fitxategiak ikasketarako plataforma birtualetako nabigatzaileei dagozkie, eta beraz, ez da komeni haiek editatzea.