Kutxa misteriotsua

GAIA: Jarduera zientifikoa

DENBORA-BANAKETA: 1 saio

ORIENTAZIOAK: Jarduera honek zientziaren izaera ikertzailea agerian uzten du, baita zeharkako behaketen bidez datuak nola lor daitezkeen ere. Aldaera asko onartzen ditu. Jarduera osatzeko, beste gai batzuk ere eztabaida daitezke: metodoaren aplikazioa, akatsak, erabilgarritasuna, sinesmenak, etab. Kutxak aurretik prestatu behar dira eta bakoitzaren barruan garbantzu bat egongo da, eta bide bat ere bai, kanika toki bakar batetik mugitu ahal izateko. Hori egiteko, aluminiozko paperez forratutako eta zeloaren itxitako Petri plakak erabil daitezke. Barruan, kartoiarekin egingo dira ibilbideak eta paretetara itsatsi, adibidez:

Kutxen edukien adibideak

Aldaera sinpleago bat egin dezakegu te-poteekin edo zereal-kutxekin eta, bakoitzean, objektu desberdinak sartu. Objektuak forma, tamaina eta pisu desberdina izango dute. Kanikak egon daitezke, azkoinak, txanponak, kortxo bat, hortzetako txotx bat, arkatz bat, harri bat, etab. Analisietatik abiatuta, zer objektu izan daitezkeen eta ondorio horretara nola iritsi diren ondorioztatzen dute:

• Txikia da ala handia?
• Pisutsua ala arina?
• Biribila edo laua?
• Forma geometrikoa du ala irregularra?

EDUKIAK:

• Informazioaren tratamendua: Identifikatu, ulertu (alderatu, sailkatu, aztertu eta sintetizatu), balioetsi eta azaldu (deskribatu, definitu, laburbildu, argumentatu, justifikatu...).
• Metodo zientifikoa. Behaketa.

KONPETENTZIAK:

ZIENTZIARAKO KONPETENZIA	Jarduerak
Zientziaren oinarrizko kontzeptuak mundu naturaleko sistemekin lotu	1
Sistema eta fenomeno naturalak deskribatu, azaldu eta aurreikusi	1
Ezaugarri zientifikoak dituzten arazoak identifikatu eta haiei buruzko ikerketa txikiak egin.	1
Erabakiak hartu erantzukizunarekin, autonomiarekin eta izpiritu kritikoarekin	1
BESTELAKO KONPETENTZIAK
Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia Elkarbizitzarako konpetentzia Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia Ikasten ikasteko konpetentzia	1

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK:

• Informazioa identifikatu, hautatu eta interpretatu du, eta gai zientifikoari lotutako ideiak ezagutzen ditu.
• Azalpenetan eta arrazoibideetan argi hitz egin du, eta bere mailari dagokion zientzia-hiztegia behar bezala erabili du.
• Talde-lanaren aldeko jarrera adierazi du, zereginetan eta eztabaidetan lankidetza eta parte-hartze arduratsuko jarrerekin.
• Metodo zientifikoaren barruan behaketa-faseak duen garrantzia ikertu du
• Zientzian aritzen diren pertsonen lana baloratu du

Ebaluazioa: Zeregina zientziei buruzko eztabaiden balioespen-eskala generiko honekin ebaluatuko da (deskargatu formatu editagarria, odt, eta pdf)

Zientzia gizon eroa

GAIA: Jarduera zientifikoa.

DENBORA-BANAKETA: 1 saio.

ORIENTAZIOAK: Gaur egun zientziaz hitz egiteko eta zientziari buruzko benetako ikuspegia emateko, ezinbestekoa da estereotipoak lantzea. Gure ikasleak ingurune sozial batean bizi dira, non, oraindik ere, jarduera zientifikoan diharduten pertsonei buruzko ikuspegi estereotipatu asko dauden. Jarduera honetan ez ditugu, ohikoena den bezala, zientzialari handiak ezagutzera emango, baizik eta ikasleengandik hurbilago dauden gauzak izango ditugu ardatz, hala nola zinema, telebista edo komikiak.

Ondorio batzuk atera ondoren, garrantzitsua da ikasgelan eztabaida txiki bat egitea.

EDUKIAK:

• Informazioaren tratamendua: Identifikatu, ulertu (alderatu, sailkatu, aztertu eta sintetizatu), balioetsi eta azaldu (deskribatu, definitu, laburbildu, argumentatu, justifikatu...).
• Jarduera zientifikoa.
• Zientziaren ikuspegi estereotipatua lantzeko jarraibideak
• Argitalpenetan eta komunikabideetan zientzia-gaiei buruz agertzen den dibulgazio-izaerako informazioa interpretatu.

KONPETENTZIAK:

ZIENTZIARAKO KONPETENZIA	Jarduerak
Zientziaren oinarrizko kontzeptuak mundu naturaleko sistemekin lotu
Sistema eta fenomeno naturalak deskribatu, azaldu eta aurreikusi
Ezaugarri zientifikoak dituzten arazoak identifikatu eta haiei buruzko ikerketa txikiak egin.	1,2
Erabakiak hartu erantzukizunarekin, autonomiarekin eta izpiritu kritikoarekin	3
BESTELAKO KONPETENTZIAK
Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia Elkarbizitzarako konpetentzia Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia Ikasten ikasteko konpetentzia	1,2,3

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK:

• Informazio esanguratsua identifikatu, hautatu eta interpretatu du zientzia-dibulgazioko testu batean.
• Azalpenetan eta arrazoibideetan argi hitz egin du, eta bere mailari dagokion zientzia-hiztegia behar bezala erabili du.
• Talde-lanaren aldeko jarrera adierazi du, zereginetan eta eztabaidetan lankidetza eta parte-hartze arduratsuko jarrerekin.
• Zientzian aritzen diren pertsonen lana baloratu du
• Zientzian diharduten pertsonen ikuspegi estereotipatuaz jabetu da

Ebaluazioa: Zeregina zientziei buruzko eztabaiden balioespen-eskala generiko honekin ebaluatuko da (deskargatu formatu editagarria, odt, eta pdf

Zientzia marrazten

GAIA: Jarduera zientifikoa.

DENBORA-BANAKETA: 1 saio (IKTekin eginez gero, 2)

ORIENTAZIOAK: Pentsamendu eta zeregin zientifikoaren oinarrizko ezaugarrietara hurbiltzea da helburua. Talde-lanetan irakasleek etengabe lagunduko dute, gaia konplexua baita.

Ideiak antolatzeko, Frayer izeneko antolatzaile grafikoa erabiliko da. Askoz ere dotoreago geratuko dira aplikazio informatiko batekin eginez gero, adibidez: https://www.storyboardthat.com/. Hona adibide bat: Aldaketa fisikoa

EDUKIAK:

• Informazioaren tratamendua: Identifikatu, ulertu (alderatu, sailkatu, aztertu eta sintetizatu), balioetsi eta azaldu (deskribatu, definitu, laburbildu, argumentatu, justifikatu...).
• Zientzian aritzen diren pertsonen lana baloratzeko estrategiak
• Taldean lan egiteko estrategiak
• Metodo zientifikoa eta zientziaren izaera.

KONPETENTZIAK

ZIENTZIARAKO KONPETENZIA	Jarduerak
Zientziaren oinarrizko kontzeptuak mundu naturaleko sistemekin lotu	1,2,3
Sistema eta fenomeno naturalak deskribatu, azaldu eta aurreikusi	1,3
Ezaugarri zientifikoak dituzten arazoak identifikatu eta haiei buruzko ikerketa txikiak egin.
Erabakiak hartu erantzukizunarekin, autonomiarekin eta izpiritu kritikoarekin	3,4
BESTELAKO KONPETENTZIAK
Hitzez, hitzik gabe eta modu digitalean komunikatzeko konpetentzia Elkarbizitzarako konpetentzia Ekimenerako eta ekiteko espiriturako konpetentzia Ikasten ikasteko konpetentzia	1,2,3,4

EBALUAZIO-IRIZPIDEAK:

• Argitalpenetan eta komunikabideetan zientzia-gaiei buruz agertzen den dibulgazio-izaerako informazioa interpretatu du
• Azalpenetan eta arrazoibideetan argi hitz egin du, eta zientzia-hiztegia behar bezala erabili du.
• Talde-lanaren aldeko jarrera adierazi du, zereginetan eta eztabaidetan lankidetza eta parte-hartze arduratsuko jarrerekin.
• Metodo zientifikoaren faseak eta zientziaren izaerari buruzko ideia nagusiak identifikatu ditu.
• Ikerketa zientifikoa eguneroko bizitzako aplikazio teknologikoekin lotzen du.

Ebaluazioa: jarduera ebaluatuko da poster zientifiko bat ebaluatzeko balioespen-eskalako irizpideak kontuan hartuta (deskargatu formatu editagarria, odt eta pdf):